Euro zostało wprowadzone 1 stycznia 1999 r., chociaż banknoty i monety euro weszły do obiegu w styczniu 2002 r. W ciągu 24 lat cena złota w euro wzrosła o ponad 600%. Z perspektywy historycznej euro jest młodą walutą, ale straciło już 90% swojej wartości w stosunku do złota. To ujawnia niestabilność pieniądza fiducjarnego w obecnych czasach.
Aby ocenić, jak bardzo euro straciło na wartości w stosunku do złota, należy zmierzyć je w złocie (ponieważ waluta nie może stracić więcej niż 100%). Kiedy waluta traci 100% wartości, oznacza to, że staje się całkowicie bezwartościowa, czyli nie ma już żadnej siły nabywczej.
Nie mniej, w ultra ekstremalnym scenariuszu załóżmy, że euro traci 100% wartości, czyli przestaje być w ogóle akceptowane jako środek płatniczy, co często zdarza się w sytuacjach hiperinflacji (np. w Zimbabwe czy Wenezueli), gdzie waluta staje się praktycznie bezużyteczna.
Po przekroczeniu tej granicy waluta jest de facto nieważna i aby system ekonomiczny mógł dalej funkcjonować, zazwyczaj wprowadzana jest nowa waluta lub kraj przyjmuje obcą walutę (tzw. dolaryzacja).
W 1999 r. do kupienia jednego euro potrzeba było 0,13 grama złota, dziś potrzeba tylko 0,01 grama. W rezultacie euro straciło 90% swojej wartości w stosunku do złota.
Na poniższym wykresie można zobaczyć spadek wartości euro w stosunku do złota od 1999 r.
Czynniki, które mogłyby spowodować dalszą utratę wartości euro:
Hiperinflacja: Hiperinflacja, czyli gwałtowny i niekontrolowany wzrost cen, prowadzi do drastycznego spadku wartości pieniądza. Jednak w przypadku euro takie zjawisko jest mało prawdopodobne ze względu na surowe ramy prawne i kontrolę inflacji przez Europejski Bank Centralny (EBC).
Upadek strefy euro: Gdyby doszło do rozpadu strefy euro (np. gdyby wiele krajów zdecydowało się wyjść ze wspólnej waluty), mogłoby to drastycznie obniżyć wartość euro, a nawet doprowadzić do jego całkowitego upadku. Rozpad strefy euro oznaczałby konieczność powrotu krajów do własnych walut narodowych lub przyjęcia innej waluty międzynarodowej.
Głęboki kryzys polityczny i gospodarczy: Scenariusze, takie jak wojna, totalny upadek gospodarki strefy euro czy bankructwo kluczowych gospodarek członkowskich, mogłyby wywołać masowe wycofanie zaufania do euro i zmusić kraje do porzucenia wspólnej waluty.
Dlaczego upadek euro jest mało prawdopodobny
Silne instytucje: Strefa euro i Europejski Bank Centralny (EBC) mają solidne struktury zarządzania oraz mechanizmy przeciwdziałania kryzysom, co redukuje ryzyko utraty wartości waluty.
Wspólne interesy państw członkowskich: Kraje korzystające z euro mają silne powiązania gospodarcze i polityczne, co czyni wspólną walutę fundamentem stabilności regionu.
Interwencje zewnętrzne: W razie problemów globalne instytucje finansowe, takie jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), mogłyby interweniować w celu stabilizacji sytuacji.
Podsumowując, choć teoretycznie euro mogłoby stracić 100% swojej wartości, praktycznie jest to bardzo mało prawdopodobne dzięki stabilnym fundamentom gospodarczym (póki co), politycznym i instytucjonalnym wspólnoty europejskiej.
Spadek wartości euro względem złota na przestrzeni ostatnich 25 lat można wyjaśnić kilkoma kluczowymi czynnikami ekonomicznymi i globalnymi trendami
Polityka monetarna i stopy procentowe
Europejski Bank Centralny (EBC) w ciągu ostatnich dwóch dekad prowadził luźną politykę monetarną, szczególnie w okresach kryzysów gospodarczych, takich jak kryzys finansowy w 2008 roku oraz pandemia COVID-19. Obniżenie stóp procentowych i programy skupu aktywów (tzw. luzowanie ilościowe) zwiększały podaż pieniądza w strefie euro, co mogło prowadzić do deprecjacji waluty. W międzyczasie złoto, które jest postrzegane jako bezpieczna przystań, zyskiwało na wartości w okresach niepewności.
Zaufanie do walut fiducjarnych, a złoto jako zabezpieczenie
Złoto od wieków uznawane jest za trwałą wartość, szczególnie w czasach niepewności politycznej, gospodarczej czy inflacyjnej. W miarę jak kraje wprowadzały polityki mające na celu pobudzanie gospodarki (często kosztem zadłużenia i inflacji), wielu inwestorów zaczęło traktować złoto jako lepsze zabezpieczenie przed utratą wartości pieniądza. Złoto jako ograniczony zasób, jest mniej podatne na inflację, w przeciwieństwie do walut, które mogą być „drukowane” przez banki centralne.
Kryzysy gospodarcze i globalne niepokoje
Globalne wydarzenia, takie jak kryzys finansowy w 2008 roku, kryzys zadłużenia strefy euro, Brexit, pandemia COVID-19 czy wojna na Ukrainie, wprowadziły wiele niepewności na rynki finansowe. W takich czasach inwestorzy często rezygnują z ryzykownych aktywów, w tym walut i zwracają się ku bardziej stabilnym wartościom, takim jak złoto. To zwiększyło popyt na złoto, podnosząc jego cenę w relacji do euro.
Inflacja i presje cenowe
Choć inflacja w strefie euro przez długi czas była stosunkowo niska, w ostatnich latach wzrosły obawy o jej przyspieszenie. Złoto tradycyjnie uważane jest za aktywo zabezpieczające przed inflacją, co dodatkowo podnosi jego wartość, gdy inflacja zaczyna rosnąć. Wartość euro mogła spadać w oczach inwestorów, którzy obawiali się erozji siły nabywczej waluty w dłuższym horyzoncie czasowym.
Zmiany w globalnym handlu i rezerwach walutowych
Krajobraz geopolityczny również odgrywał swoją rolę. Wzrost potęgi gospodarczej Chin oraz innych rynków wschodzących zmniejszył znaczenie walut zachodnich, w tym euro. Złoto natomiast pozostało uniwersalnym aktywem, trzymanym przez wiele banków centralnych jako część rezerw walutowych, co zwiększa jego popyt.
Podsumowując, deprecjacja euro względem złota jest wynikiem zarówno globalnych trendów, jak i wewnętrznych problemów strefy euro, takich jak polityka monetarna i inflacja, które sprawiły, że złoto zyskało na wartości jako bezpieczna przystań w czasach niepewności.
Dodaj komentarz